Pardus Ekibinden Ali Rıza ile Röportaj
Ankara’da düzenlenen 5. Verimlilik ve Teknoloji Fuarı kapsamında birçok stand ve etkinliğin yanında Pardus standı da vardı. Ben de hazır Ankara’da iken hem Pardus ekibi ile konuşmak hem de fuarı gezmek için alana gittim. Ekip ile tanıştıktan sonraki gün hazır ekibi yerinde bulmuşken neden bir röportaj yapmayayım dedim. Soruları hazırlamak için Yusuf İpek’in Discord kanalındanki değerli arkadaşlara danıştım, kendilerine müteşekkirim. Şimdi yanıtları bu blogun devamında soru-cevap şeklinde paylaşıyor olacağım.
ETAP ile İlgili Sorular
Pardus ETAP neden Windows’tan gelen öğretmenler ve öğrenciler için Windows benzeri bir arayüz ile gelmiyor? Neden GNOME’un özelleştirilmiş bir versiyonu kullanılmıyor?
Bunun en büyük sebebi Milli Eğitim Bakanlığı ile yapılan anlaşmalar. Onların istekleri doğrultusunda arayüz tasarladığımızdan dolayı bu şekilde. İkinci sebep de Windows’un da aslında çok kullanışlı bir sistem olmadığını fark etmemiz. Bu sebeple tahta kullanımını daha kullanışlı hâle getirmek için Windows’a benzemesinin gerekmediğini düşünüp ona göre bir tasarım yaptık.
2025 Güncelleme: Yeni ETAP sürümü Cinnamon masaüstü ile test ediliyor
Pardus ETAP neden wine önyüklü bir biçimde gelmiyor? Z-Kitap uygulamalarının çalıştırılması bu şekilde daha kolay olmaz mı?
Bizim bu konuya bakış açımız şu şekilde: Z-Kitap’ların Windows versiyonlarını alın kullanın tarzı bir yaklaşımdan ziyade Linux tarafına bu uygulamaların uyarlanması istiyoruz. Zaten isteyenler için direkt wine önyüklü bir şekilde gelen imajlar da var. ETAP sitesinde resmi imajlar diye bir bölüm var, orada bulabilirsiniz.
Pardus ETAP gibi sürümler immutable yapılmayı düşünülüyor
Şu anda öyle bir planımız yok, isteyen kendisi bu şekilde ayarlayabilir.
Neden okullarda Pardus zorunlu hale getirilmiyor? Okulun Bilgi işlem birimlerinin tahtaları geri Windows’a dönüştürmemesi için aldığınız bir önlem var mı?
O bizden ziyade Milli Eğitim Bakanlığı ile ilgili bir durum
- Ben: Anlıyorum ama şunları da eklemek istiyorum: tahta.etap.org.tr adresinde bir veri paylaşıyorsunuz. Bizzat arkadaşlar ile o verileri inceledik ve tutarlı olmadığı kanısına vardık, o verilerin Pardus ETAP kurulu gelen tahta sayısı olduğunu düşünüyorum ben. Bizim okulda da varmış bir tane ama benim haberim yok mesela -
3 ay ele alınmayan makineler veri tabanından düşüyor. İnterneti olmayabilir, bozuk olabilir 3 ay boyunca mesela. O zaman da sistemden düşüyor
2024-2025 Güncelleme: Ne yazık ki kullanılmayan tahtaların veri tabanından düştüğü ile ilgili bir kanıt bulamadım. Keza çevremde uzun bir süredir Windows olduğunu bildiğim tahtaların hâlen bu veri tabanında listelendiğini görmekteyim.
Son Kullanıcı ile İlgili Sorular
Neden varsayılan ofis uygulaması olarak LibreOffice kullanıyor? OnlyOffice, Microsoft uyumluluğu açısından daha iyi olmaz mıydı?
OnlyOffice görünüş olarak Microsoft Office’e benziyor olabilir fakat uyumluluk ve belge formatının asıl üreticisinin LibreOffice olmasından dolayı LibreOffice’i tercih ediyoruz. Arayüze alıştıktan sonra kullanımda herhangi bir sıkıntı olmuyor zaten
Pardusun çevrim içi kurulum seçeneği neden yok?
Çevrim içi kurulum isosu aslında var, depo üzerinden indirilebiliyor. Sitede insanlar yanlışlıkla onu indirip niye kuramıyorum diye kafaları karışmasın diye ana sayfaya eklemedik
Depodaki paketleriniz genel olarak eski - örneğin FirefoxESR kullanılıyor - bu nedenden dolayı Kurumsal ve bireysel kullanıcılar için farklı bir imaj yapma planınız var mı?
Şu an için yok, biz şu anda kararlılık üzerine odaklanıyoruz.
2024 Güncelleme: Firefox’un son sürümü Pardus paket depolarına eklendi
Neden package-updater ile pardus-updater aynı sistem içerisinde bulunuyor? Birinin bulunması yetmez mi?
Öncesinde kendi deb paket yükleyici arayüzümüzü geliştirdikten sonra varsayılan paket yükleyicisini nasıl kaldırdıysak aynı şekilde package-updater paketini de pardus-updater yeterince gelişince ileride kaldırmayı düşünüyoruz
2024 Güncelleme: package-updater kaldırıldı, artık tüm güncelleme işlemleri
pardus-updateriçinden yapılabiliyor.
Teknik Sorular
Pardus kernel konfigrasyonlarında herhangi bir değişiklik yapıyor musunuz, eklenen bir yama var mı?
Hayır, direkt debian kerneli
BTRFS hakkında ne düşünüyorsunuz? Varsayılan kurulumda BTRFS’i neden seçmiyorsunuz?
BTRFS kurumsal yerlerde çok gerekli bir özellik değil. Ayrıca kurulum aşamalarının da karmaşıklaşmasına sebep oluyor. Fakat manuel olarak kurulumu yapabilirsiniz, gönüllü sitemizde de bununla ilgili bir içerik paylaştık. Kurumlar bir sıkıntı olduğu zaman direkt imaj basıp geçmeyi tercih ediyor zaten.
Neden systemd-boot kullanmak yerine da grub kullanıyorsunuz?
Debianda varsayılan olarak gelen o olduğu için. Ayrıca bir sıkıntı çıktığı zaman grub’da konsola girdiği için bazı komutlar ile hatanın ne olduğunu daha kolay anlayabiliyoruz.
Paketleri derlediğiniz sunucuda hangi dağıtımı kullanıyorsunuz?
Debian. Pardus için derleme yaptığımız imajlar var, o imajların üzerinde bütün derleme araçları kurulu geliyor, onu kullanarak derliyoruz. Hem işimizi kolaylaştırıyor hem de neyin neye bağlı olduğunu görebiliyoruz. Aslında Pardus kullanıyoruz bi bakıma
Bir Dağıtım Olarak Pardus
Gelir İdaresi Başkanlığının dağıtımı olan Gibux’a nasıl bakıyorsunuz, yerine Pardus kullanılamaz mıydı?
Sistemlerinin tamamının kontrolünün kendilerinde olmasını istemiş olabilirler.
- arkadan başka birisi: Bir de tam 2013 zamanlarına denk gelmişti, o arada bi kopukluk\karmaşa var… -
Aynen, iletişimsizlikten dolayı da olabilir…
Pardusu yaygınlaştırmak için başka çalışmalarınız var mı?
Bu tür etkinlik ve fuarlarda varız. Teknofestte varız. Çevremiz ile paylaşıyoruz, Kurumlar ile bazı anlaşmalarımız oluyor…
Pardus Debian tabanına geçtiği zaman bazı geliştiriciler Pisi Linux adında devam ettiler. Onların bu yönden ilerlemeye çalışma sebepleri nedir? Acaba onların şu anda olduğu gibi bu yönden gidilseydi acaba daha iyi mi olurdu?
O konuda benim tecrübem var. Çünkü ben de bir zamanlar onların arasındaydım, eskiden kalma bazı teknolojileri artık günümüzde kullanmak çok mantıklı değil. Hem hız bakımından hem de daha modern teknolojilerin mevcut olması açısından. O yüzden bazı şeylerin yenilenmesi gerektiğini düşünüyorum ben. Buna en basit örnek de mesela debiandaki apt paket sistemi. Yıllardır -25 civarı- aynı mantık ile gidiyor. bu yüzden paket yazması en zor dağıtımlardan birisi. Çünkü yeterince modern değil, onun yanında arch linux un paket yapısına baktığınızda gayet modern bir paket yapısına sahip. Fakat debian kadar uzun bir süre geliştirilip test edilmediği için onun kadar stabil bir yapıya da sahip değil. Bizim burada asıl amacımız taban oluşturmak olmadığı için biz debianı tercih ettik.
- Ben: Stabilite için yani? -
Aynen. Yani bazı şeylerin modernize edilmesi lazım haklısınız. Pisi linux konusunda da şunu söyleyeyim. Belki Pisi Linux kullanan arkadaşlar biraz kızabilir. Aslında yaptıkları şey 2011’den sonraki bütün paketleri güncellemek, bunun haricinde herhangi göze dokunur bir gelişme yok. Dediğin gibi ölü dağıtım haline geldi.
- Ben: Acaba mesela pardus bir yandan destek verseydi ölmeyip Pardus’un gelişmesine de katkı sağlayabilir miydi? -
Ona yönelik de şöyle söyleyeyim: Ben 2016 yılında Pisi Linux’tan desteğimi tamamen çektim, yaptığınız iş kötü, geleceği yok gibisinden. Kendim projeler yapmaya başladım, önce onların -eski Pardus’un- tabanını alıp modernize etmeye başladım. Ordan da bir şey çıkmayınca ondan sonra kendim tekrar paket sistemi tasarlayayım diye uğraşlara girdim ve gerçekten aşırı uğraştırıcı ve zor bir iş. Anca siyah ekranda bir pencere çıkartabiliyorum.
Dipnot: Bu Röportaj 2025 yılında tekrardan revize edilmiştir. Soruların ve cevapların ana fikri değiştirilmeden okumayı kolaylaştırmak adına cümlelerde revizyonlar yapılmıştır. Ayrıca kategorileştirmek adına soruların yerleri değiştirilmiştir. Son olarak bazı konulardaki güncel değişiklikler de not olarak eklenmiştir.